Flashbulb memories – of flitsherinneringen. Een herinnering waarvan je alle details nog kent. Je weet nog waar het was, hoelaat het was, hoe het rook, wat je droeg, en wat er gezegd werd. Toen papa mij vertelde dat hij ziek was toen ik op een ‘gewone’ dag, als 15-jarige puber uit school kwam, vormde ik er zo een. Niet wetende dat er nog velen zouden volgen. Het was voor mij de eerste keer dat ik mijn vader zag huilen.
Wat ik toen nog niet wist is dat het een lange reis zou gaan worden. Een reis vaak levend tussen hoop en vrees, verdriet, maar ook boordevol liefde. Het was een reis van afscheid nemen, lang afscheid nemen.
Na de eerste behandeling (bestraling + chemo) was er niks veranderd. ‘Gelukkig’ had papa een vorm van longkanker waar veel onderzoek naar werd gedaan en in de jaren die volgden gingen we van de ene therapie in de andere. Wanneer de longarts dan weer zei dat het ‘stabiel’ was, wisten ik en mijn puberende brein vaak helemaal niet wat we daar mee aan moesten. Vaak was het de behoefte aan duidelijkheid die mij boos maakte, verdrietig, misschien soms onaardig. We wisten dat papa niet meer beter ging worden maar ik wilde gewoon weten wanneer hij doodging. Dan kon ik me daarop voorbereiden. Hoe kon ik anders verder? Ik heb altijd dagboeken bijgehouden. Zo schreef ik na een gesprek met de longarts op een avond:
“Naast praktische dingen die mijn hoofd al af en toe doen overspoelen is er nog de relatie met papa. Langzaam begint het besef te komen dat hij weggaat. Maar nog steeds durf ik niet aan die rouw gevoelens te komen. Ik verlang naar zekerheid die niets of niemand mij kan bieden. Dat maakt me bang, verdrietig, wanhopig. Ik schrijf pagina’s vol met woorden maar ik weet niet wat ik zeggen wil. Ik zoek een reden die ik kan gebruiken om de buitenwereld te overtuigen dat ik het recht heb om triest te zijn. Ik voel me triest. In- en intriest.”
Het was 8 jaar na de diagnose dat mijn zus ons gezin vertelde dat ze een kindje verwachtte. Mama zou oma worden, ik zou tante worden, en papa zou opa worden. Ik weet nog hoe trots hij was. Hoe hard hij kon huilen van vreugde om dat wat hem te wachten stond. ‘Dat ik dat nog mag meemaken’. Al gauw ging het in de maanden die volgde echter slechter. Hij was mager en het bed was inmiddels verhuisd naar beneden. Hij sliep heel veel, ‘lekker slapen’ zei hij dan altijd. Hij genoot daarvan. Vaak kroop ik naast hem in dat bed en hield ik hem dan vast alsof ik hem moest beschermen. Heerlijk vond ik die laatste periode.
Ik woonde inmiddels in Maastricht maar reed elke dag terug naar mijn ouders omdat ik het zo fijn vond daar. Ik vond het fijn om met papa te praten over het leven, over wat er ging komen, maar ook over de dood. Maar dat doodgaan, dat bleef een ding. Daar wilde hij nog niet aan. Tot december 2019 alles in een paar dagen anders werd. Mijn zus was bijna uitgerekend maar het ging opeens slecht met papa.
Ik ontmoette ze in het ziekenhuis in Maastricht omdat ik net mijn tentamens had gehad. Voor het eerst in de hele periode van ziek zijn zag ik wat er gebeurde. Hij was aan het sterven. Hij sprak over rare onderwerpen, hij was duidelijk in de war. In die dagen kwam ik met het boek ‘slotcouplet’ in aanraking. Ik heb het boek in 2 avonden uitgelezen, en aan een stuk door gehuild. Ik vond troost in de verhalen. Ik kon me voorbereiden op elke stap. Papa had namelijk inmiddels een delier en begon te hallucineren. Zelfs toen wij om zijn bed heen stonden te huilen zei hij dan “kom op jongens, jullie kunnen dit”.
Op het laatst heeft de huisarts hem geholpen om tot rust te komen. Op 22 december verliet hij de aarde en verhuisde hij, zoals Manu zegt, naar de harten die van hem gehouden hebben. 2 dagen later werd zijn eerste kleinzoon geboren.
De blog werd gepubliceerd voor Carend, een organisatie opgericht door Sander de Hosson die zich richt op palliatieve zorg.
https://carend.nl/blog/niemand-ontsnapt-aan-de-dood